ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΕΛΑΙΟΚΑΛΙΕΡΓΕΙΑΣ ΛΙΠΑΝΣΗ ΕΛΑΙΟΔΕΝΔΡΩΝ

ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΕΛΑΙΟΚΑΛΙΕΡΓΕΙΑΣ

 ΛΙΠΑΝΣΗ ΕΛΑΙΟΔΕΝΔΡΩΝ

Με βάση τα αποτελέσματα της ανάλυσης εδάφους (συγκέντρωση θρεπτικών στοιχείων) φωσφόρος, κάλιο και μαγνήσιο θα πρέπει να προστίθενται στο λάκκο φύτευσης (στο πυθμένα του λάκκου, ως μείγμα με έδαφος, ώστε να αποφύγουμε τυχόν τοξικότητα από υψηλή συγκέντρωση χημικών λιπασμάτων πλησίον των νεαρών ριζών. Το άζωτο είναι καλύτερα να εφαρμόζεται μετά την επιτυχημένη εγκατάσταση των ελαιοδέντρων (μπορεί και ένα χρόνο μετά τη φύτευση).

Κάλιο

Λειτουργικός ρόλος:

● Επαγωγή ανθεκτικότητας σε αβιοτικούς παράγοντες (ψύχος, ξηρασία κτλ)

● Συμμετέχει σε πολλές ενζυμικές διεργασίες

● Οσμωρυθμιστής και σπουδαίο ρόλο στη ρύθμιση της χρησιμοποίησης του νερού

● Μεταβολισμό υδατανθράκων

● Μεταφορά υδατανθράκων

● Έλεγχος ιοντικής ισορροπίας

-->
-->

Συνθήκες εμφάνισης τροφοπενίας καλίου

● Σε αμμώδη εδάφη

● Σε οργανικά εδάφη

● Σε όξινα εδάφη

● Η τροφοπενία (έλλειψη) καλίου αντιπροσωπεύει περίπου το 62% των τροφοπενιών στην καλλιέργεια της ελιάς

Τροφοπενία Καλίου

Επίδραση εφαρμογής καλίου στο ελαιόδεντρο

● Αυξάνει το βάρος του καρπού, μέσω της αύξησης των σάρκας και της περιεκτικότητας σε λάδι

● Αυξάνει την παραγωγή (ειδικά υπό συνθήκες τροφοπενίας)

● Βελτιώνει την ποιότητα του ελαιολάδου (όσον αφορά τα λιπαρά οξέα και τις φαινολικές ενώσεις)

● Αυξάνει το ποσοστό της σάρκας στον καρπό

● Προσδίδει ένα βαθμό ανθεκτικότητας σε αβιοτικούς παράγοντες (ξηρασία, ψύχος κτλ)

Η βέλτιστη συγκέντρωση καλίου είναι 0.7-0.9% κ.β. ξηρού βάρους φύλλου (για φύλλα που μαζεύτηκαν το χειμώνα, από το μέσο της ετήσιας βλάστησης, 5-8 μηνών). Η τροφοπενία καλίου εμφανίζεται ως ελαφρώς κίτρινα φύλλα ενώ σε περίπτωση έντονης έλλειψης παρατηρούνται νεκρώσεις της κορυφής των φύλλων και ξηράνσεις ολόκληρων βλαστών.

Ποσότητες καλίου (Κ) που απαιτούνται ετησίως από ένα ελαιόδεντρο:

0.95 κιλά / 100 κιλά καρπού

0.28 κιλά / 50 κιλά φύλλων

0.195 κιλά / 50 κιλά ξύλου

Μαγνήσιο

Λειτουργικός ρόλος

● Σύνθεση χλωροφύλλης

● Παίζει σημαντικό ρόλο στη λειτουργία της φωτοσύνθεσης

● Συμπαράγοντας σε πολλά ένζυμα

● Η τροφοπενία μαγνησίου εμφανίζεται ως χλώρωση των κατώτερων φύλλων κυρίως, παρεμπόδιση αύξησης βλαστών και πρώιμη φυλλόπτωση.

● Η βέλτιστη συγκέντρωση μαγνησίου στα φύλλα είναι 0.1-0.3% κ.β. ξηρού βάρους φύλλου.

Τροφοπενία Μαγνησίου

Ιχνοστοιχεία

Βόριο

Λειτουργίες και ρόλοι

● Δομή κυτταρικού τοιχώματος και κυτταρική διαίρεση.

● Αύξηση καρπού και σπόρου, μεταφορά υδατανθράκων και σύνθεση φυτορυθμιστικών ουσιών.

● Παίζει σημαντικό ρόλο στη βλάστηση της γύρης και την επιμήκυνση του γυρεοσωλήνα και έτσι αυξάνει την καρπόδεση.

● Η τροφοπενία βορίου εμφανίζεται ως ελαφρά κίτρινα φύλλα με νέκρωση κορυφής, πρώιμη φυλλόπτωση, νέκρωση βλαστών περιμετρικά της κόμης, καθυστέρηση της έκπτυξης οφθαλμών, νέκρωση κορυφής βλαστών, μειωμένη ανθοφορία και καρπόδεση, πτώση ανώριμων καρπών και παραμόρφωση καρπών.

● Η βέλτιστη συγκέντρωση βορίου στα φύλλα είναι περί τα 30-75 ppm. Προσοχή χρειάζεται λόγω των στενών περιθωρίων μεταξύ τοξικότητας και έλλειψης.

Η εφαρμογή βορίου έχει βρεθεί ότι: αυξάνει την καρπόδεση και αυξάνει την παραγωγή και την περιεκτικότητα σε λάδι των καρπών.

Συνιστώμενη λιπαντική αγωγή:

Ο τύπος και η δόση του λιπάσματος εξαρτώνται από διάφορους παράγοντες:

● Το είδος και την ποικιλία

● Ηλικία δένδρου

● Παραγωγή

● Παρατηρούμενες τροφοπενίες

● Στάδιο ανάπτυξης καλλιέργειας

● Ιδιότητες εδάφους

● Διαθεσιμότητα νερού κτλ.

Τα λιπάσματα που περιέχουν κάλιο, φώσφορο, μαγνήσιο και βόρακα θα πρέπει να εφαρμόζονται πριν την περίοδο βροχοπτώσεων (στους ξερικούς ελαιώνες) και να ενσωματώνονται στο έδαφος (20 - 30 εκατοστά βάθος). Στην περίπτωση αρδευόμενων ελαιώνων τα λιπάσματα αυτά θα πρέπει να εφαρμόζονται κατά τα μέσα με τέλη του χειμώνα (ανάλογα με τη συχνότητα των βροχοπτώσεων – πολλές βροχοπτώσεις τότε καλύτερα προς το τέλος του χειμώνα) και πάντοτε να ακολουθεί ενσωμάτωση στο έδαφος.

-->

Τα αζωτούχα λιπάσματα θα πρέπει να εφαρμόζονται πριν την έκπτυξη των οφθαλμών και την άνθηση και μετά την καρπόδεση, ενώ θα πρέπει η εφαρμογή να ακολουθείται είτε από βροχή είτε από άρδευση, ώστε να περιοριστούν οι απώλειες σε άζωτο με τη μορφή αερίου αμμωνίας στον αέρα. Υπερβολική άρδευση δεν είναι απαραίτητη, ειδικά σε ελαφριά εδάφη, διότι υπάρχει ο κίνδυνος ξεπλύματος του αζώτου σε βαθύτερα εδαφικά στρώματα και μόλυνση του υπόγειου υδροφόρου ορίζοντα.

Μία γενική οδηγία λίπανσης των ελαιοδέντρων περιγράφεται κατωτέρω (σε δόση λιπαντικού στοιχείου ανά δένδρο):

Ετησίως

N (άζωτο): 500-1000 g

P2O5 (φώσφορο): 300-500 g

K2O (κάλιο): 600-1200 g

Αζωτούχος λίπανση

Εξαιτίας προβλημάτων έκπλυσης θα πρέπει να λαμβάνονται προσεκτικά μέτρα. Άζωτο και κλάδεμα: Οι ποσότητες του χορηγούμενου αζώτου εξαρτώνται σε μεγάλο βαθμό από την ένταση του κλαδέματος, αφού οι ποσότητες αυτές είναι γενικά μικρότερες μετά από ένα αυστηρό κλάδεμα σε σχέση με ένα ελαφρύ κλάδεμα.

Μήνας	Συχνότητα εφαρμογής	ΠοσότηταN(Αζώτου)	Μέθοδος εφαρμογής
Τέλος Ιανουαρίου - Μάρτιο	1	70% της ετήσιας συνιστώμενης δόσης	Επιφανειακά
Μετά την καρπόδεση	1	30% της ετήσιας συνιστώμενης δόσης	Επιφανειακά μόνο σε αρδευόμενους ελαιώνες

Καλιούχος λίπανση

Οι ποσότητες του χορηγούμενου καλίου διαφέρουν ανάλογα με το ύψος της παραγωγής

ΕΛΑΙΟΠΟΙΗΣΙΜΕΣ ΠΟΙΚΙΛΙΕΣ

	N (άζωτο)	P2O5 (φώσφορο)	K2O (κάλιο)
Χαμηλή παραγωγή (κάτω από 30 κιλά καρπού ανά δένδρο)	500 g	300 g	600 g
Μέτρια παραγωγή (περίπου 50 - 60 κιλά καρπού ανά δένδρο)	700 g	400 g	800 g
Υψηλή παραγωγή (πάνω από 70 κιλά καρπού ανά δένδρο)	1000 g	500 g	1200 g

-->

ΕΠΙΤΡΑΠΕΖΙΕΣ ΠΟΙΚΙΛΙΕΣ

	N (άζωτο)	P2O5 (φώσφορο)	K2O (κάλιο)
Χαμηλή παραγωγή (κάτω από 30 κιλά καρπού ανά δένδρο)	600 g	200 g	400 g
Μέτρια παραγωγή (περίπου 50 - 60 κιλά καρπού ανά δένδρο)	800 g	300 g	600 g
Υψηλή παραγωγή (πάνω από 70 κιλά καρπού ανά δένδρο)	1400 g	400 g	800 g

Ως γενικός κανόνας, υπό τροφοπενία καλίου η δόση εφαρμογής μπορεί να φτάσει και τα 5 κιλά K2O ανά δένδρο εφάπαξ και αργότερα ανάλογα με την περιεκτικότητα των φύλλων σε Κ και το ύψος της παραγωγής κάθε 1-2 χρόνια 500-1000 g K2O ως λίπανση συντήρησης

● Σε επικλινείς εκτάσεις η δόση εφαρμογής μπορεί να φτάσει κατά τη χρονιά της μεγάλης παραγωγής και τα 5 κιλά K2O το χρόνο.

● Υπό ξερικές συνθήκες σε ελαιοποιήσιμες ποικιλίες συνιστάται εφαρμογή 500 g K2O ανά δένδρο.

● Το Κ θα πρέπει να βρίσκεται στα επιθυμητά επίπεδα κατά τη διάρκεια της ελαιογένεσης

(τέλη καλοκαιριού-αρχές Σεπτεμβρίου) ούτως ώστε να επιτευχθούν υψηλά ποσοστά λαδιού.

● Αυτό μπορεί να επιτευχθεί περά από την βασική λίπανση του χειμώνα με υδρολίπανση το καλοκαίρι. θα μπορούσαμε όπου υπάρχουν αρδευόμενες εκτάσεις να εφαρμόσουμε το 10% της ετήσιας συνιστώμενης δόσης Καλίου τον Αύγουστο.

● Επίσης διαφυλλικοί ψεκασμοί με Κάλιο τον Σεπτέμβριο δρουν επικουρικά στην ωρίμανση του καρπού.

* Αυτοί οι ψεκασμοί θεωρούνται ότι προστατεύουν μερικώς τα φύλλα από μυκητολογικές προσβολές, πχ. Από κυκλοκόνιο (Cycloconium oleaginum).

● Υπό Μεσογειακές συνθήκες (λίγες βροχοπτώσεις το χειμώνα, ζεστό και ξηρό καλοκαίρι) η χρήση θειικού καλίου προτιμάται έναντι αυτής χλωριούχου καλίου, ώστε να μειωθεί ο κίνδυνος αλάτωσης του εδάφους.

Λίπανση με μαγνήσιο

● Υπό τροφοπενία μαγνησίου συνιστάται εφαρμογή 0.5 κιλά MgO ανά δένδρο.

● Σε βαριά εδάφη η δόση αυτή μπορεί να αυξηθεί μέχρι τα 3-5 κιλά MgO ανά δένδρο ενώ σε

ελαφριά εδάφη μέχρι 1 κιλό MgO ανά δένδρο.

Λίπανση με βόριο

Η τροφοπενία βορίου μπορεί να αντιμετωπιστεί με εφαρμογή 300-500 γραμμαρίων βόρακα ανά δένδρο. Σε μεγάλα δένδρα που αναπτύσσονται σε ασβεστούχα εδάφη η δόση αυτή μπορεί να αυξηθεί μέχρι και το 1 κιλό βόρακα ανά δένδρο. Οι ποσότητες αυτές θεωρούνται αρκετές για μια περίοδο περίπου 3 χρόνων. Το βόριο μπορεί επίσης να εφαρμοστεί και με

διαφυλλικούς ψεκασμούς πριν την άνθηση, αλλά τέτοιου είδους εφαρμογές δεν θεραπεύουν τροφοπενιακές καταστάσεις, αλλά απλά αυξάνουν την καρπόδεση.

Χρόνος εφαρμογής

Υπό ξερικές συνθήκες τα λιπάσματα συνήθως εφαρμόζονται κατά τη διάρκεια του Δεκεμβρίου-Ιανουαρίου (με βάση την περίοδο βροχοπτώσεων). Σε ποτιστικούς ελαιώνες η εφαρμογή γίνεται κατά τον Ιανουάριο-Φεβρουάριο.

● Μεμονωμένα ανά δένδρο.

● Διασπορά σε όλον τον ελαιώνα (με λιπασματοδιανομείς), αλλά λόγω αυξημένου κόστους έχει εφαρμογή μόνο σε πυκνής φύτευσης ελαιώνες (αφού οι δόσεις ανά επιφάνεια αυξάνονται).

● Υδρολίπανση